Vega(n) voedingsinformatie
Op deze pagina hebben we een zo volledig mogelijk overzicht proberen te geven van de belangrijkste aspecten en vragen rondom vegetarisch eten, van gezondheid tot praktische tips. Voor wie een stapje verder wil gaan, delen we ook informatie over zonder melkproducten en eieren (= veganistisch) eten. Voor meer informatie, kun je ook terecht op de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven.
Is vegetarisch of veganistisch eten wel gezond?
Dat is een van de eerste vragen die bij veel mensen opkomt. Begrijpelijk, aangezien in België een voedingspatroon vaak wordt samengesteld op basis van dierlijke eiwitbronnen. Daarom twijfelen mensen of een meer plantaardig voedingspatroon wel alle voedingsstoffen bevat die zij nodig hebben. Krijg je dan geen vitamine B12- en ijzertekort? Hoe kom je aan je eiwitten? Is vegetarisch en/of veganistisch eten wel voedzaam genoeg? Geen paniek, hier vind je de antwoorden op al deze prangende vragen.
Een flexitarisch voedingspatroon
Het doel van de Week Zonder Vlees is het stimuleren van een flexitarisch voedingspatroon. Wat vaker vleesvrij eten is om diverse redenen een goed idee. Het is een milieuverantwoorde keuze die niet alleen wenselijk is met het oog op dierenwelzijn en de toekomst van onze planeet, maar ook goed is voor de eigen gezondheid. Zo is aangetoond dat een voedingspatroon met een goede afwisseling tussen gezonde en volwaardige dierlijke en plantaardige producten zorgt voor onder andere een lager risico op hart- en vaatziekten.
Wil je ook melkproducten schrappen?
Wist je dat ook melkproducten consumeren belastend is voor het klimaat? Naast vleesvervangers zijn er inmiddels veel plantaardige alternatieven voor melkproducten te vinden, zoals amandeldrinks, plantaardige variaties op yoghurt (met en zonder smaakje) en kokosijs. Wil je deze producten ontdekken? Laat dan niet alleen vlees, maar ook melkproducten tijdens de Week staan! Zo ervaar je zelf hoe lekker en gemakkelijk het kan zijn om niet alleen af en toe geen vlees, maar ook af en toe geen melkproducten te eten. Doe mee, het is het lekkerste en gemakkelijkste wat je zelf kan doen voor een beter klimaat!
Niet iedereen eet hetzelfde, wie is wie?
Wat is een flexitariër?
Flexitariërs kiezen ervoor om één of meerdere dagen per week geen vlees, vis of schaal- en schelpdieren te eten.
Wat is een pescotariër?
Pescotariërs eten geen vlees, maar wel vis en schaal- en schelpdieren.
Wat is een pollotariër?
Pollotariërs eten wel gevogelte, maar geen andere soorten vlees, alsook geen vis en schaal- en schelpdieren.
Wat is een vegetariër?
Vegetariërs eten geen vlees en vis, maar gebruiken wel producten van dierlijke afkomst waar rechtstreeks geen dier voor hoeft te sterven. Hier wordt nog een onderscheid gemaakt tussen lacto-ovo-vegetariërs (consumeren geen vlees, vis en schaal- en schelpdieren, maar wel eieren en melkproducten), ovo-vegetariërs (consumeren geen vlees, vis, schaal- en schelpdieren en melkproducten, maar wel eieren) en lacto-vegetariërs (consumeren geen vlees, vis, schaal- en schelpdieren en eieren, maar wel melkproducten).
Wat is een veganist?
Veganisten eten geen vlees, vis, schaal- en schelpdieren en andere dierlijke producten zoals bijvoorbeeld eieren, melkproducten en honing.
Wat is een fruitariër?
Fruitariërs eten alleen delen van een plant die geoogst worden zonder de plant te doden, zoals vruchten, noten en zaden.
Wat zijn goede vlees- en visvrije keuzes?
Wat vaker plantaardig eten kan gezond en makkelijk zijn. Wel is variatie in je voedingspatroon belangrijk, zodat je genoeg eiwitten, ijzer, vitamine B1 en vitamine B12 binnenkrijgt. Hieronder vind je informatie over hoe je vlees op een volwaardige manier kan vervangen. Op de website van het Vlaams Instituut Gezond Leven vind je meer informatie om gezond en volwaardig vlees te vervangen.
In plaats van 100 gram rauw(e) (75 gram ga(a)r(e)) vlees, vis of kip eet je:
- 150 gram tofu
- 100 g tempeh
- 150 gram mycoproteïne
- 100 gram seitan
- 100 gram peulvruchten (droog gewicht), of 250 gram (gaar gewicht, = +/- 7 eetlepels)
- 2-3 eieren
Een volwaardige kant-en-klare vleesvervanger bevat ten minste:
- Eiwit: ≥ 10 gram/100 gram
- Vetten totaal: ≤ 10 gram/100 gram
- Verzadigde vetten: ≤ 5 gram/100 gram
- Natrium: < 650 milligram/100 gram
- IJzer: > 0,7 milligram/100 gram
- Vitamine B12: > 0,13 microgram/100 gram
- Vitamine B1: > 0,06 milligram/100 gram (in realiteit wordt dit echter (quasi) nooit toegevoegd)
In Vlaanderen gelden niet echt criteria voor volwaardige alternatieven voor melkproducten. Calcium- en vitamine-verrijkte sojadrink natuur en calcium- en vitamine-verrijkte alternatieven voor yoghurt op basis van soja natuur bevinden zich in de donkergroene en dus te verkiezen zone van de voedingsdriehoek van het Vlaams Instituut Gezond Leven. Intussen komen er steeds meer plantaardige drinks op basis van (split)erwten op de markt. Deze hebben – indien gekozen wordt voor een calcium- en vitamine-verrijkte natuur variant – over het algemeen gunstige voedingswaarden, al is het aminozuurprofiel van soja nog beter. Een calcium- en vitamine-verrijkte (split)erwtendrink natuur is dus zeker ook een goede keuze.
Lijst volwaardige vlees- en zuivelvervangers
Wat extra inspiratie nodig voor een gezond alternatief voor vlees en zuivel? Met deze lijstjes lukt het je zeker om vlees en zuivel te vervangen door een meer milieuverantwoord en heerlijk product.
Volwaardige vleesvervangers:
- Sojaproducten: sojabonen, vleesvervangers op basis van soja
- Peulvruchten: kikkererwten, spliterwten, kidneybonen, linzen, witte/bruine/zwarte bonen, lupine, etc.
- Tarwegluten (seitan)
- Noten, pitten en zaden: amandelen, walnoten, cashewnoten, hennepzaad, chiazaad, sesamzaad, pompoen-, zonnebloem- en pijnboompitten (deze bevatten wel veel vetten en minder eiwitten, dus worden niet meteen als eerste keuze vleesvervanger gezien)
- Eieren
Volwaardige zuivelvervangers
- Plantaardige variaties op melk: calcium- en vitamineverrijkte sojadrink natuur, calcium- en vitamineverrijkte (split)erwtendrink natuur*
*Let op! Niet alle plantaardige variaties op melk bevatten voldoende eiwitten, vitamine B12 en calcium om volwaardig genoemd te worden. Bekijk daarom goed de voedingswaarden op de verpakking om ervoor te zorgen dat je een volwaardige zuivelvervanger gebruikt. Bio-producten mogen niet verrijkt worden met vitamines en mineralen. Lees er hier meer over.
De belangrijkste voedingsstoffen op een rij
Wil je nog preciezer weten hoe het zit met een meer plantaardig voedingspatroon en de benodigde voedingsstoffen? Hier leggen we precies uit hoe je aan voldoende eiwitten, ijzer, vitamine B1 en B12, omega 3 en calcium komt.
Eiwitten:
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren
Eiwitten zijn opgebouwd uit verschillende bouwstenen, genaamd aminozuren. Eiwitten van dierlijke oorsprong lijken qua samenstelling veel op die van mensen. Vlees, eieren en melkproducten bevatten daarom alle essentiële aminozuren in goede verhoudingen. Het is belangrijk dat we alle 9 essentiële aminozuren binnenkrijgen, omdat we die niet zelf kunnen aanmaken. Plantaardige eiwitbronnen zijn iets anders opgebouwd en hebben vaak een lagere hoeveelheid van één of meerdere essentiële aminozu(u)r(en). Tegenovergesteld van wat vaak gedacht wordt, bevatten alle plantaardige voedingsmiddelen wel degelijk altijd alle 9 essentiële aminozuren Graanproducten bevatten bijvoorbeeld een lagere hoeveelheid lysine, terwijl peulvruchten eerder beperkt zijn in methionine.
Er wordt nog steeds gedacht dat mensen die vegetarisch of veganistisch eten respectievelijk 20 tot 30% meer eiwitten moeten consumeren via de voeding dan omnivoren. Vleeseters hebben 0,83 gram eiwitten nodig per kilogram lichaamsgewicht. Volgens auteurs van wetenschappelijke artikels wordt een eiwit-inname van 1 tot 1,2 gram/kilogram lichaamsgewicht voor lacto-ovo-vegetariërs en 1,3 gram/kilogram lichaamsgewicht voor veganisten aangeraden. Door plantaardige eiwitbronnen te combineren, krijg je makkelijk alle essentiële aminozuren in de juiste verhoudingen binnen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door peulvruchten te combineren met granen. Meer hierover weten? Lees hier meer!
Het is niet al te moeilijk om voldoende eiwitten binnen te krijgen, omdat bijna alle voedingsmiddelen eiwitten bevatten. Voedingsmiddelen zonder vlees met een hoog eiwitgehalte zijn: tofu, tempeh, seitan, mycoproteïne, peulvruchten, melkproducten en afgeleiden op basis van soja of (split)erwten en eieren. Daarnaast zijn brood en granen/graanproducten ook een goede bron van eiwitten.
[1] Gardner C.D., Hartle J.C., Garrett R.D., Offringa L.C., Wasserman A.S. Maximizing the intersection of human health and the health of the environment with regard to the amount and type of protein produced and consumed in the United States. Nutr. Rev. 2019;77:197–215. doi: 10.1093/nutrit/nuy073.
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren en melkproducten
Eiwitten zijn opgebouwd uit verschillende bouwstenen, genaamd aminozuren. Eiwitten van dierlijke oorsprong lijken qua samenstelling veel op die van mensen en bevatten daarom alle aminozuren die voor ons essentieel zijn. Vlees, eieren en melkproducten bevatten daarom alle essentiële aminozuren in goede verhoudingen. Het is belangrijk dat we alle 9 essentiële aminozuren binnen krijgen, omdat we die niet zelf kunnen aanmaken. Plantaardige eiwitbronnen zijn iets anders opgebouwd en hebben vaak een lagere hoeveelheid van één of meerdere essentiële aminozuren. Tegenovergesteld van wat vaak gedacht wordt, bevatten alle plantaardige voedingsmiddelen wel degelijk altijd alle 9 essentiële aminozuren1. Graanproducten bevatten bijvoorbeeld een lagere hoeveelheid lysine, terwijl peulvruchten eerder beperkt zijn in methionine.
Er wordt nog steeds gedacht dat mensen die vegetarisch of veganistisch eten respectievelijk 20 tot 30% meer eiwitten moeten consumeren via de voeding dan omnivoren. Vleeseters hebben 0,83 gram eiwitten nodig per kilogram lichaamsgewicht. Volgens auteurs van wetenschappelijke artikels wordt een eiwit-inname van 1 tot 1,2 gram/kilogram lichaamsgewicht voor lacto-ovo-vegetariërs en 1,3 gram/kilogram lichaamsgewicht voor veganisten aangeraden. Door plantaardige eiwitbronnen te combineren, krijg je makkelijk alle essentiële aminozuren in de juiste verhoudingen binnen. Dit kun je bijvoorbeeld doen door peulvruchten te combineren met granen. Meer hierover weten? Lees hier meer!
Het is niet al te moeilijk om voldoende eiwitten binnen te krijgen, omdat bijna alle voedingsmiddelen eiwitten bevatten. Voedingsmiddelen zonder vlees met een hoog eiwitgehalte zijn: tofu, tempeh, seitan, mycoproteïne, peulvruchten, plantaardige alternatieven voor melkproducten op basis van soja of (split)erwten en eieren. Daarnaast zijn brood en granen/graanproducten ook een goede bron van eiwitten.
IJzer:
IJzer is een mineraal dat belangrijk is voor de vorming van hemoglobine, een onderdeel van rode bloedcellen. Die rode bloedcellen vervoeren zuurstof door ons lichaam. IJzer komt voor in plantaardige en in dierlijke voedingsmiddelen. Dieren gebruiken net zoals mensen ijzer voor de vorming van hemoglobine en dragen ijzer in de vorm van heemijzer in hun bloed. Planten bevatten ook ijzer, maar uitsluitend in een andere vorm: non-heemijzer. IJzer in vlees (heemijzer) is voor ons dan ook makkelijker op te nemen dan non-heemijzer uit plantaardige bronnen en bijvoorbeeld eieren.
(Non-heem)ijzer kun je halen uit voedingsmiddelen zonder vlees zoals: groene (blad)groenten, volkoren graanproducten, peulvruchten, sojaproducten, noten en eieren. Het is dus goed om erop te letten dat je voldoende van deze voedingsmiddelen consumeert. Melkproducten bevatten quasi geen ijzer. De opname van non-heemijzer kun je daarnaast versterken door ze te combineren met een bron van vitamine C. Combineer bijvoorbeeld jouw volkoren boterham met fruit, of voeg wat citroensap toe aan een maaltijd met volkoren granen/graanproducten of peulvruchten. Probeer cafeïne (vb.: in koffie) en theïne (vb.: zwarte/groene/witte thee) te spreiden van de hoofdmaaltijden aangezien deze de opname van ijzer in het lichaam belemmeren.
Vitamine B1:
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren
Vitamine B1 is een belangrijke vitamine voor je energiemetabolisme en de werking van je zenuwstelsel en hersenen. Het komt vooral voor in vlees, maar ook in graanproducten, aardappelen, groenten en melkproducten. Zolang je voldoende graanproducten, aardappelen, groente en zuivel consumeert krijg je voldoende vitamine B1 binnen.
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren en melkproducten
Vitamine B1 is een belangrijke vitamine voor je energiemetabolisme en de werking van je zenuwstelsel en hersenen. Het komt vooral voor in vlees, maar ook in graanproducten, aardappelen en groenten. Zolang je voldoende graanproducten, aardappelen en groenten consumeert krijg je voldoende vitamine B1 binnen.
Vitamine B12:
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren
Vitamine B12 is van microbiële oorsprong en komt tegenwoordig bijna uitsluitend voor in dierlijke producten, vooral in vlees. Daarnaast komt B12 ook in melkproducten en eieren voor, en in sommige verrijkte vleesvervangers. Als je geen vlees eet maar wel nog andere dierlijke eiwitbronnen, krijg je in principe voldoende vitamine B12 binnen via eieren, melkproducten en verrijkte vleesvervangers indien je hier voldoende van consumeert.
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren en melkproducten
Vitamine B12 is van microbiële oorsprong en komt tegenwoodig bijna uitsluitend voor in dierlijke producten, vooral in vlees. Daarnaast komt B12 ook in melkproducten en eieren voor, en in sommige verrijkte vleesvervangers. Als je ervoor kiest om voor een langere tijd of voor altijd geheel plantaardig te eten, dan is het wel belangrijk om een vitamine B12-supplement te gebruiken. Als je plantaardig eet, haal je vitamine B12 namelijk alleen uit verrijkte voedingsmiddelen, zoals verrijkte vleesvervangers en zuivelvervangers. Het is goed om te weten dat vitamine B12 een vitamine is die wordt opgeslagen in de lever, als reservevoorraad. Mocht je meedoen aan de Week zonder Vlees en normaliter niet plantaardig eten, dan is het daarom niet nodig om vitamine B12-supplementen te nemen. Wanneer je ervoor kiest om voor langere tijd plantaardig te eten, is een vitamine B12-supplement wel noodzakelijk. Bespreek dit best met een diëtist die gespecialiseerd is in plantaardige voeding.
Omega 3:
Omega 3-vetzuren zijn meervoudig onverzadigde vetzuren die voorkomen in bijvoorbeeld vis, noten en zaden. Omega 3-vetzuren werken beschermend tegen hart- en vaatziekten en zijn noodzakelijk binnen een gezond voedingspatroon. Er zijn drie omega 3-vetzuren: EPA, DHA en ALA. Vis en algen/zeewier bevat de twee belangrijkste omega 3-vetzuren, namelijk EPA en DHA. Op een voedingspatroon zonder vlees en melkproducten kun je ook omega 3-vetzuren krijgen, bijvoorbeeld uit lijnzaad(olie), chiazaad, hennepzaad, groene bladgroente, sojaolie, raapzaadolie en walnoten. Alleen bevatten deze bronnen uitsluitend het omega 3-vetzuur ALA, terwijl je EPA en DHA ook nodig hebt. ALA kan in je lichaam worden omgezet tot EPA en DHA, maar dit proces is niet erg efficiënt, waardoor er je erg veel ALA zou moeten consumeren. De enige plantaardige bron van EPA en DHA zijn algen en zeewier. Een supplement op basis van algenolie levert je dus noodzakelijke omega-3-vetzuren. Wat interessant is, is dat vissen hun omega 3-vetzuren ook binnenkrijgen door algen te eten. Door een visolie-supplement te vervangen door een algenolie-supplement, haal jij je omega 3-vetzuren dus recht vanuit de bron.
Calcium:
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren
Calcium is een mineraal dat je onder andere nodig voor de opbouw en het onderhoud van de botten en het gebit. Calcium zit vooral in melk, melkproducten en kaas, maar ook in graanproducten zoals volkorenbrood en in bepaalde groene groenten, zoals boerenkool en spinazie. Omdat vlees geen calcium bevat, heeft het eten zonder vlees geen effect op de hoeveelheid calcium die je binnenkrijgt. Mocht je vlees vervangen door zuivelproducten, dan krijg je zelfs nog meer calcium binnen.
Zonder vlees, vis en schaal- en schelpdieren en melkproducten
Calcium is een mineraal dat je onder andere nodig voor de opbouw en het onderhoud van de botten en het gebit. Calcium zit vooral in melk, melkproducten en kaas, maar ook in graanproducten zoals volkorenbrood, noten, peulvruchten en in bepaalde groene groenten, zoals boerenkool en spinazie. Ook wordt het vaak toegevoegd aan plantaardige alternatieven voor melk en yoghurt.
Wanneer je geen zuivelproducten consumeert, is het goed om extra op te letten dat je dagelijks voldoende volkoren producten, groene groenten, noten, peulvruchten en volwaardige verrijkte plantaardige alternatieven voor melk eet of drinkt. Lees er hier en hier meer over.
Daarnaast is het ook goed om te weten dat vitamine D de opname van calcium in het lichaam stimuleert, daarom is het dus ook belangrijk dat mensen die (periodiek) weinig in contact komen met de zon of die weinig of geen vlees eten nadenken over vitamine D-supplementen. In de wintermaanden wordt een vitamine D-supplement vaak aanbevolen aan iedereen, ongeacht het voedingspatroon.
Voor zwangeren, sporters en ouders
Kan ik vegetarisch of veganistisch eten eten wanneer ik veel sport?
Als sporter kun je over ijzer, vitamine B12 en vitamine B1 dezelfde adviezen volgen als hierboven genoemd, mocht je vaker plantaardig willen eten. Het is goed om erop te letten dat je voldoende van deze voedingsstoffen binnenkrijgt, ook als sporter. De eiwitbehoefte kan wel gaan verschillen, afhankelijk van de intensiteit van het sporten. Eiwitten zijn belangrijk voor veel vitale processen in je lichaam, maar zijn ook belangrijk voor de opbouw en het onderhoud van je spieren. Voor sporters wordt het daarom aangeraden om bovenop de aanbevolen 0,83 gram per kg lichaamsgewicht nog extra eiwit te eten. Dit kan variëren van 1,2 tot meer dan 2 gram per kilo lichaamsgewicht per dag. Check de tips hierboven in het kopje ‘Eiwitten’, om te zien hoe je dit kunt doen! Wil je meer weten over voeding voor spiergroei en krachtsport? Lees dan hier meer.
Kan ik vegetarisch of veganistisch eten eten wanneer ik zwanger ben?
Een gezonde zwangerschap kan heel goed met een voedingspatroon zonder vlees, vis, schaal- en schelpdieren, eieren en melkproducten. Het is tijdens de zwangerschap sowieso van belang om extra goed op het voedingspatroon te letten. Mocht je geen dierlijke eiwitbronnen eten, dan kun je hier extra op letten:
Eiwit: de eiwitbehoefte én energiebehoefte van een zwangere vrouw ligt zo’n 40% hoger dan die van een niet-zwangere vrouw omdat dit nodig is voor de opbouw van de weefsels van de baby. Daarom is het belangrijk om voldoende eiwitten te consumeren. Check de tips onder de titel ‘Eiwitten’ om te weten hoe je hiermee om kunt gaan!
IJzer: tijdens de zwangerschap gaat de ijzerbehoefte omhoog. Het is dus goed om op te letten dat je hiervan voldoende binnenkrijgt. Check de tips hierboven onder de titel ‘IJzer’.
Omega 3: omega 3-vetzuren zijn erg belangrijk tijdens de zwangerschap omdat zij de bouwblokken vormen voor de hersenen en ogen van de baby. Als je geen vis eet, is het belangrijk om er op te letten dat je voldoende ALA, EPA en DHA binnenkrijgt. Dit kan door middel van algenoliesupplementen. Meer weten? Lees de alinea ‘Omega 3’ hierboven.
Vitamine D: de behoefte aan vitamine D is groter als je zwanger bent. Vitamine D heb je nodig om ervoor te zorgen dat calcium uit je voeding in het lichaam wordt opgenomen. Dit is belangrijk voor de groei van de botten en tanden van je baby. Vitamine D zit van nature vooral in vette vis, eieren en vlees, maar wordt ook toegevoegd aan margarine. In de wintermaanden is een supplement aangeraden aangezien we dan weinig zonlicht zien.
Vitamine B12: de behoefte aan Vitamine B12 gaat omhoog tijdens de zwangerschap. Het is dus extra van belang om te letten op de inname van deze vitamine als je plantaardig eet en zwanger bent. Kijk hierboven bij de alinea ‘Vitamine B12’ voor meer informatie.
Kunnen mijn kinderen ook vegetarisch of veganistisch eten?
Tijdens de groei van een kind is een gezond voedingspatroon essentieel. Een plantaardig voedingspatroon is mogelijk, maar let er dan wel extra goed op dat je kind de voedingsstoffen die onder “de belangrijkste voedingsstoffen op een rij” genoemd worden voldoende binnenkrijgt. Ook zijn voedingsstoffen die te maken hebben met botgroei (o.a. calcium en vitamine D) en hersenontwikkeling (o.a. omega 3-vetzuren) extra belangrijk. Wil je hier meer over lezen? Het Vlaams Instituut Gezond Leven deelt verschillende tips om meer te weten te komen over gezond eten voor kinderen.
Handige tips om vaker vegetarisch te eten
Hoe weet ik zeker of een product vegetarisch of veganistisch is?
Het V-label met daaronder de tekst ‘VEGETARISCH’ garandeert dat een product geen ingrediënten of hulpstoffen afkomstig van (rechtstreeks gedode) dieren bevat. Het is bij producten met dit keurmerk niet meer nodig om ingrediëntendeclaraties te lezen: het product is dan gegarandeerd vegetarisch of veganistisch. ProVeg vzw beheert en controleert het V-Label in België, verwante organisaties doen dit voor andere landen in Europa. Daarnaast heb je ook het Vegan-label van ProVeg vzw. Producten met het V-label met VEGAN en het Vegan-label bevatten nooit dierlijke ingrediënten.
Als er geen van deze labels op het product staan, dan hoeft dat niet te betekenen dat het product vlees bevat. Dit kun je controleren door zelf op de ingrediëntenlijst te kijken en op zoek te gaan naar dierlijke ingrediënten of E-nummers die dierlijke ingrediënten bevatten. Daar lees je hier en hier meer over.
Ik heb een allergie / intolerantie voor bepaalde voedingsmiddelen, kan ik dan ook vegetarisch of veganistisch eten?
Ook wanneer je een allergie of intolerantie voor bepaalde voedingsmiddelen hebt, kun je een meer plantaardig voedingspatroon hebben. Als de arts vaststelt dat er sprake is van voedselovergevoeligheid, is een bezoek aan een diëtist echter wel gewenst. De diëtist geeft aan hoe bepaalde voedingsmiddelen vermeden kunnen worden zonder dat er een tekort aan voedingsstoffen ontstaat. Ook zijn er diverse diëtisten gespecialiseerd in voedselallergieën of -intoleranties in combinatie met een meer plantaardig voedingspatroon.
Hoe kan ik lekker en gevarieerd vegetarisch en veganistisch koken?
Als je naar een meer plantaardig voedingspatroon overstapt, zul je in het begin wellicht een beetje zoekende zijn om ‘het gat’ op je bord op te vullen. Je zult merken dat je hier snel aan gewend raakt en steeds creatiever wordt in het samenstellen van je maaltijd. Ook zijn er oneindig veel vegetarische kookboeken, blogs, vlogs, online recepten en inspiratie te vinden over dit onderwerp. Zo staan er veel lekkere recepten op onze website, maar je kunt bijvoorbeeld ook eens een kijkje nemen op receptenblogs zoals plantbased.be. Hierbij geldt: proberen en proeven is geloven!
